Kobieta Woli rodem ze Śmiłowic
Kolejna rocznica wybuchu powstania warszawskiego skłania nas
do przypomnienia sylwetki harcerki i
bohaterki powstania urodzonej 5 lipca 1924 r. w budynku, który dziś
należy do szkoły w Śmiłowicach. Anna Wajcowicz ps. „Hanka Kołczanka”
przed wojną była aktywną włocławską harcerką. Do 1939 r. ukończyła dwie
klasy Gimnazjum im. Marii Konopnickiej we Włocławku i prowadziła drużynę
harcerek przy Szkole Powszechnej Nr 6 we Włocławku. Od wybuchu wojny działała w
Pogotowiu Harcerek, a od maja 1940 r. w Kujawskim Stowarzyszeniu
Literacko-Społecznym „Zew”. W 1940 r. wraz z ojcem przedostała się przez
zieloną granicę do Warszawy. Tu uczęszczała do Państwowego Gimnazjum i Liceum
Żeńskiego im. Narcyzy Żmichowskiej, uzyskując maturę na tajnych kompletach w
1944 r. i
została studentką Wydziału Architektury tajnej Politechniki Warszawskiej. Jednocześnie w roku 1942 wstąpiła do polskiego ruchu oporu.
w powstaniu rozpoczęła w II plutonie „Alek” 2 kompanii
„Rudy” batalionu „Zośka” jako łączniczka. Poległa miesiąc
po swoich 20-tych urodzinach, 1 VIII 1944 r. na ul. Okopowej od serii karabinu
maszynowego w czasie rozbrajania Niemców. Jest pierwszą kobietą z batalionu „Zośka”, która zginęła w powstaniu
warszawskim.
Pochowana na Powązkach Wojskowych w kwaterach żołnierzy i
sanitariuszek batalionu „Zośka”, stała się postacią symbolizującą poległe w powstaniu
dziewczęta. Jej imię nosi zastęp 1 Wareckiej Drużyny Harcerek, na Politechnice Warszawskiej wisi jej tablica pamiątkowa.
W 2019 roku na warszawskiej Woli powstał mural przedstawiający
uczestniczki powstania warszawskiego: Annę Wajcowicz ps. „Hanka Kołczanka”,
Cywię Lubetkin ps. „Celina”, Wandę Sulerzyską ps. „Wanda”,
a także pisarki Kadie Mołodowską i Apolonię Gajawiczyńską oraz rzeźbiarkę Teresę
Żarnower. Mural został wykonany przez Dariusza Paczkowskiego i Anetę Paszek.
Sylwetki kobiet namalowano wśród polnych kwiatów. W listopadzie 2020 Hanka została
patronką Szkoły Podstawowej w Śmiłowicach.
na zdj. Anna Wajcowicz: domena publiczna